ZAŠTO SE U SREDNJIM GODINAMA ŠIRI OBIM STRUKA: ULOGA MATIČNIH ĆELIJA – POVEZANOST SA DIJABETESOM

PREMA IZVORIMA AMERIČKOG ISTRAŽIVANJA, U CILJU JAVNOG INTERESA IZ OBLASTI JAVNOG INFORMISANJA, INFORMIŠEMO I EDUKUJEMO JAVNOST O RAZLOGU ŠIRENJA STRUKA U SREDNJIM GODINAMA I POVEZANOST SA DIJABETESOM

Širenje struka u srednjim godinama nije samo estetski problem. Masnoće u predelu stomaka ubrzavaju starenje, usporavaju metabolizam i povećavaju rizik od dijabetesa, srčanih bolesti i drugih hroničnih oboljenja. Iako je poznato da se s godinama telo menja, mehanizam kojim zategnut stomak prelazi u mekši, još uvek nije bio u potpunosti razjašnjen.

Sada, novo istraživanje sprovedeno u renomiranoj američkoj instituciji City of Hope otkriva ključnu ulogu matičnih ćelija u stvaranju sala na stomaku u srednjim godinama. Ovo otkriće, objavljeno u prestižnom časopisu Science, ukazuje na moguće nove terapijske ciljeve koji bi mogli pomoći u sprečavanju nakupljanja masnoće i produženju zdravog životnog veka.

„Ljudi često gube mišićnu masu i dobijaju telesne masnoće s godinama – čak i kada im telesna težina ostaje ista“, ističe dr Annabel Vang, molekularni endokrinolog i koautor studije. „Otkrili smo da starenje pokreće pojavu novog tipa matičnih ćelija koje masovno proizvode masne ćelije, posebno u predelu stomaka.“

U saradnji sa istraživačima sa Univerziteta u Kaliforniji (UCLA), naučnici su koristili miševe za eksperimentalni model, a potom su rezultate potvrdili i na ljudskim ćelijama. Fokus istraživanja bio je na belom masnom tkivu (WAT), koje se smatra ključnim u dobijanju telesne mase tokom starenja.

Poznato je da se postojeće masne ćelije vremenom uvećavaju, ali istraživači su želeli da utvrde da li se u starijem organizmu formiraju i nove masne ćelije. Analizirali su adipogene prekursore (APCs) – matične ćelije koje se mogu razviti u masne ćelije.

Kada su APC ćelije iz starijih miševa prenete u mlade, one su proizvele veliki broj novih masnih ćelija. Nasuprot tome, kada su APC iz mladih miševa ubrizgane starijima, nisu stvorene značajne količine novih ćelija. Ovo ukazuje da matične ćelije iz starijih organizama poseduju sposobnost da samostalno proizvode masne ćelije – bez obzira na starost „domaćina“.

Pomoću napredne analize gena, istraživači su utvrdili da APC ćelije kod mladih životinja imaju nisku aktivnost, dok se kod sredovečnih životinja „bude“ i počinju da masovno stvaraju nove masne ćelije.

„Za razliku od većine matičnih ćelija, čija se sposobnost regeneracije smanjuje sa starenjem, APC ćelije postaju još aktivnije“, kaže prof. Adolfo Garsija-Okana iz City of Hope. „Ovo je prvi put da imamo direktan dokaz da se obim struka uvećava s godinama upravo zbog pojačane proizvodnje novih masnih ćelija.“

Takođe je otkriven novi tip matičnih ćelija nazvan CP-A (committed preadipocytes, age-specific) – koji se javlja isključivo u srednjim godinama i ima ključnu ulogu u formiranju stomaka karakterističnog za taj životni period. Ove ćelije pokreće signalni put poznat kao leukemijski inhibitorni faktor receptor (LIFR), koji podstiče CP-A ćelije da stvaraju masne ćelije.

Kada su analizirali ljudske uzorke različitih starosnih grupa, istraživači su pronašli iste CP-A ćelije kod sredovečnih osoba – sa izuzetno visokom sposobnošću stvaranja novih masnih ćelija.

„Naši rezultati ukazuju na to da kontrola stvaranja novih masnih ćelija može biti ključna u borbi protiv gojaznosti povezane sa starenjem“, zaključuje dr Vang. „Razumevanje kako i zašto se CP-A ćelije javljaju tokom starenja može otvoriti vrata novim terapijama za smanjenje masnoća i poboljšanje zdravlja u starijem dobu.“

Naredni koraci istraživanja uključuju praćenje CP-A ćelija kod ljudi i razvoj tretmana koji bi mogli sprečiti njihovo stvaranje ili ih potpuno eliminisati – u cilju sprečavanja dobijanja sala u srednjem životnom dobu.

Recenzija dr Radivoj Mračević